رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست، علت مخالفت سازمان متبوع خود با برنامه شهرداری تهران برای واردات ۳۵۰ دستگاه اتوبوس دارای استاندارد قدیمی یورو ۴ را که حداقل ۱۰ سال از زمان تولید آنها گذشته است، تشریح کرد.
چمران اما در حالی این صحبت‌ها را مطرح کرده است که پیش از این سردار سید کمال هادیان‌فر، رئیس پلیس راهور فراجا در گفت‌وگو با ایلنا، تاییدیه سازمان حفاظت محیط‌زیست را یکی از شروط لازم برای پلاکگذاری اتوبوسهای کارکرده وارداتی دانسته و ضمن تاکید بر این که پلیس راهور پیش از این با واردات اتوبوسهای دست‌دوم بازسازی‌شده اروپا توسط شهرداری تهران مخالفت کرده بود، گفته بود که «در مساله واردات اتوبوسهای دست‌دوم، باید دستورالعمل‌های تعیین‌شده توسط هیات دولت رعایت شود و این اتوبوس‌ها باید تاییدیه سازمان ملی استاندارد، سازمان حفاظت محیط‌زیست، وزارت صمت و گمرک را اخذ کنند. در صورت اخذ تاییدیه‌‌ها، منعی برای پلاکگذاری اتوبوسهای کارکرده نداریم.»
سازمان محیط‌زیست با واردات اتوبوسهای فرسوده مخالف است، نه کارکرده استاندارد
در چند روز گذشته البته این فقط رئیس شورای شهر تهران نبوده که نسبت به مخالفت سازمان محیط‌زیست با بخشی از مصوبه واردات یک هزار دستگاه اتوبوس توسط مدیریت شهری پایتخت انتقاد کرده است، بلکه بعضی از اعضای شورا نیز هم‌راستا با نظر چمران، اظهارات مشابهی را مطرح کرده‌اند؛ به نحوی که در یک نمونه، سید محمد آقامیری، نایب‌رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران به ایلنا گفته است که «شرایط کمبود ناوگان اتوبوسرانی تهران از وضعیت اورژانسی هم بدتر است. سازمان محیط‌زیست نباید برای واردات اتوبوسهای دست‌دوم سخت‌گیری بیش از حد انجام دهد، زیرا همین حالا عمده اتوبوس‌هایی که در سطح شهر تهران در حال تردد هستند، بیش از ۱۰ سال کار کرده‌اند و استاندارد یورو ۴ هم ندارند.»
این نکته‌ای است که داریوش گل‌علیزاده، رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست در گفت‌وگو با ایلنا روی آن دست گذاشت و اظهار داشت: شهرداری تهران از هیات دولت درخواست کرده است که یک هزار دستگاه اتوبوس کارکرده وارد کشور کند که از این تعداد، ۶۵۰ دستگاه حداکثر سه سال ساخت و با استاندارد یورو ۵ هستند که با توجه به شرایط کشور و کمبود ناوگان حمل‌ونقل عمومی پایتخت، ما با واردات این اتوبوس‌ها موافقیم، اما مساله‌ای که با آن مخالفت کرده‌ایم، واردات ۳۵۰ دستگاه اتوبوس دارای استاندارد یورو ۴ است که حداقل ۱۰ سال سن دارند، چراکه همین حالا براساس مقررات تعیین سن فرسودگی وسایل نقلیه در ایران، اتوبوس‌هایی که بیش از ۱۰ سال از زمان ساخت آنها می‌گذرد، فرسوده محسوب می‌شوند.
نصب فیلترهای جاذب دوده روی اتوبوسهای یورو ۴ کارآیی لازم را ندارد
گل‌علیزاده در توضیح بیشتر درباره علت عدم کارآیی نصب فیلترهای جاذب دوده روی اتوبوسهای یورو ۴ گفت: وقتی فیلتر جاذب دوده در خود کارخانه تولیدکننده روی یک اتوبوس نصب نمی‌شود، به‌راحتی می‌توان آن فیلتر را از روی اتوبوس جدا کرد. در اتوبوسهای دارای استاندارد یورو ۵ و بالاتر، این فیلترها توسط خود کارخانه روی اتوبوس‌ها نصب می‌شود و اگر کسی بخواهد آن را جدا کند، موتور اتوبوس ارور می‌دهد و حرکت نمی‌کند، اما در اتوبوسهای یورو ۴ که بعدا فیلتر جاذب دوده روی آن نصب می‌شود، این‌طور نیست و راننده می‌تواند بدون هیچ مشکلی فیلتر را جدا کند. ضمن این که فیلترهای جاذب دوده‌ای که نه توسط کارخانه بلکه بعد از تولید روی اتوبوس‌ها نصب می‌شوند، عمر محدودی دارند و در بلندمدت کیفیت خود را از دست می‌دهند.
وی در ادامه توضیحات خود گفت: برخی رانندگان یا متصدیان شرکت‌های خصوصی مالک اتوبوس‌ها به دلیل جاذبه مالی، فیلترهای جاذب دوده‌ای را که بعد از تولید روی اتوبوسهای دست‌دوم نصب می‌شوند، جدا می‌کنند، زیرا همین حالا قیمت این فیلترها در بازار حدود ۲۰۰ میلیون تومان است. بنابراین ما معتقدیم شهرداری تهران به‌جای این که بخواهد اتوبوس یورو ۴ وارد کند و بعد فیلتر جاذب دوده روی آن نصب کند، بهتر است از همان ابتدا به واردات اتوبوسهای یورو ۵ بپردازد که به صورت کارخانه‌ای فیلتر روی آنها نصب شده و امکان جداسازی آن وجود ندارد.
تولید اتوبوسهای یورو ۴ از سال ۲۰۰۸ در اروپا متوقف شده است
نکته مهم دیگر این است که براساس اظهارات مسئولان مدیریت شهری تهران، اتوبوسهای دست‌دومی که شهرداری برای واردات آنها از هیات دولت مجوز گرفته است، کمتر از ۵ سال سن دارند، ولی مسئولان سازمان محیط‌زیست در روزهای اخیر تاکید کرده‌اند که بیش از ۱۰ سال از زمان ساخت ۳۵۰ دستگاه از یک هزار اتوبوس کارکرده‌ای که شهرداری تهران قصد واردات آنها را دارد، می‌گذرد. در چنین شرایطی از گل‌علیزاده پرسیدیم که چرا با وجود تاکید مسئولان شورا و شهرداری تهران بر «کم‌کارکرد» بودن اتوبوسهای وارداتی، سازمان محیط‌زیست معتقد است که الزاما بیش از ۱۰ سال از زمان تولید اتوبوسهای دست‌دوم یورو ۴ که مدیریت شهری پایتخت قصد واردات ۳۵۰ دستگاه از آنها را دارد، گذشته است؟
رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست در پاسخ به این سوال گفت: درخواست شهرداری تهران از هیات دولت این است که ۳۵۰ دستگاه از یک هزار اتوبوس کارکرده‌ای که برای آن مجوز گرفته‌اند، دارای استاندارد یورو ۴ باشد، این در حالی است که تولید اتوبوس یورو ۴ از سال ۲۰۰۸ در اروپا متوقف شده است. بنابراین اساسا تمام اتوبوسهای یورو ۴ موجود در جهان، حداقل بین ۱۰ تا ۱۵ سال سن دارند و امکان ندارد که کمتر از ۵ سال از زمان ساخت یک اتوبوس یورو ۴ گذشته باشد. در چنین شرایطی، ما به شهرداری تهران توصیه کرده‌ایم تمام یک هزار دستگاه اتوبوس دست‌دومی که قصد واردات آنها را دارند، از حداقل استاندارد یورو ۵ برخوردار باشند، حتی اگر ۵ سال از زمان تولید آنها گذشته باشد.
شهرداری اجازه ندهد که بخش خصوصی برای واردات اتوبوسهای کارکرده تصمیم‌گیری کند
گل‌علیزاده با بیان این که سازمان حفاظت محیط‌زیست، معضل کمبود شدید اتوبوس در ناوگان حمل‌ونقل عمومی پایتخت را درک می‌کند، عنوان کرد: ما متوجه آن هستیم که تهران حداقل به ۹ هزار دستگاه اتوبوس نیاز دارد تا حمل‌ونقل عمومی کارآمدی داشته باشد و میزان تمایل شهروندان به استفاده از وسایل نقلیه شخصی که عامل اصلی ترافیک و آلودگی هواست، کاهش یابد. همچنین می‌دانیم که در حال حاضر کمتر از ۲ هزار اتوبوس فعال در پایتخت وجود دارد، اما قرار نیست که به بهانه کمبود اتوبوس در تهران، به واردات اتوبوسهای دست‌دوم، پرپیمایش و قدیمی یورو ۴ مجوز بدهیم که نه‌تنها کمکی به کاهش آلودگی هوای پایتخت نمی‌کنند، بلکه به تشدید این معضل دامن می‌زنند.
رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: قبول داریم که اتوبوسهای کارکرده یورو ۴ از عمده اتوبوسهای فعلی موجود در تهران بهتر است، زیرا می‌دانیم که همین حالا بیش از ۸۸ درصد اتوبوسهای فعال در ناوگان حمل‌ونقل عمومی پایتخت فرسوده هستند، ولی بازهم تاکید ما بر این است که وقتی قرار است مشکل کمبود و فرسودگی ناوگان حمل‌ونقل عمومی تهران را حل کنیم، اتوبوس‌هایی را وارد کنیم که از حداقل استاندارد برخوردار باشند. بنابراین به شهرداری توصیه کرده‌ایم به جای این که ۶۵۰ اتوبوس سه سال ساخت دارای استاندارد یورو ۵ و ۳۵۰ اتوبوس یورو ۴ دارای بیش از ۱۰ سال سن وارد کشور کند، تمام یک هزار دستگاه اتوبوس را با همان استاندارد یورو ۵ وارد کند، حتی اگر این اتوبوس‌ها ۵ سال ساخت باشند.
وی در ادامه اظهار داشت: حتما قراردادهایی که شهرداری تهران با شرکت‌های خصوصی برای واردات اتوبوسهای دست‌دوم منعقد خواهد کرد، آن‌قدر برای سرمایه‌گذاری جذابیت دارد که همین حالا تعدادی از شرکت‌ها متقاضی مشارکت در واردات اتوبوسهای کارکرده شده‌اند. بنابراین از شهرداری می‌خواهیم شرکت‌های خصوصی را مجاب کند که حتما تمام اتوبوس‌هایی را که وارد می‌کنند، حداقل دارای استاندارد یورو ۵ باشند و اجازه ندهد که بخش خصوصی برای مدیریت شهری و دیگر نهادهای کشور تصمیم‌گیری کند، چراکه شهرداری تهران موظف است براساس سیاست‌های بالادستی و دستورالعمل‌های تعیین‌شده از مشارکت بخش خصوصی استفاده کند، نه این که خودش در زمینه واردات اتوبوسهای کارکرده به درخواست شرکت‌های خصوصی عمل کند.
از تیر ۱۴۰۱ مخالفت خودمان با واردات اتوبوسهای یورو ۴ را به شهرداری اعلام کرده بودیم
گل‌علیزاده با تاکید بر این که سازمان محیط‌زیست از سال گذشته مخالفت خود را با واردات اتوبوسهای کارکرده یورو ۴ به مسئولان مدیریت شهری تهران اعلام کرده بود، اظهار داشت: در تیرماه ۱۴۰۱ با وزارت کشور، شخص شهردار و رئیس شورای شهر تهران مکاتبه کردیم و گفتیم که سازمان حفاظت محیط‌زیست با واردات اتوبوسهای یورو ۴ مخالف است و اتوبوسهای کارکرده‌ای که قرار است وارد کشور شوند، حتما باید از حداقل استاندارد یورو ۵ برخوردار باشند. در آن زمان شهرداری تهران به دنبال اخذ مصوبه هیات وزیران برای واردات اتوبوسهای بازسازی‌شده اروپا بود که البته این درخواست با مخالفت دولت مواجه شد.
وی در ادامه تاکید کرد: اساسا سن فرسودگی یک وسیله نقیله برای این منظور تعیین می‌شود که از نظر علمی، موتور یک وسیله نقلیه، کارآیی مشخصی دارد و عمر مفید آن بعد از مدتی به پایان می‌رسد، بررسی‌های کارشناسی ما هم نشان می‌دهد که وقتی سن یک اتوبوس از ۱۰ سال بیشتر می‌شود، عملا عمر مفید آن به پایان رسیده است و نصب فیلتر جاذب دوده یا اورهال چنین اتوبوسی، در عمل تاثیر زیادی بر کاهش آلایندگی آن ندارد. به همین دلیل است که از شهرداری تهران درخواست کرده‌ایم که به سراغ واردات اتوبوس‌هایی با بیش از ۱۰ سال سن نرود، بلکه اتوبوس‌هایی را وارد کند که حداکثر ۵ سال از زمان ساخت آنها گذشته باشد و حداقل از استاندارد یورو ۵ برخوردار باشند.
رفع معضل کمبود اتوبوس در تهران، نباید به تشدید آلودگی هوا منجر شود
گل‌علیزاده با تاکید بر این که نوسازی ناوگان اتوبوسرانی تهران با واردات اتوبوسهای دست‌دوم قدیمی میسر نمی‌شود، گفت: در مواد ۹ و ۱۰ قانون هوای پاک، هم‌زمان با موضوع توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی کلانشهرها، بر لزوم نوسازی این ناوگان تاکید شده است. از نظر ما، بازسازی یک اتوبوس قدیمی، نوسازی محسوب نمی‌شود و شهرداری نمی‌تواند با واردات اتوبوسهای کارکرده و بازساری آنها ادعا کند که ناوگان اتوبوسرانی تهران را نوسازی کرده است، بلکه این ناوگان زمانی نوسازی خواهد شد که اتوبوسهای نو وارد آن شود و هم‌زمان اتوبوسهای فرسوده از آن خارج شود، وگرنه حتی اگر تعداد زیادی اتوبوس نوی یورو ۶ وارد ناوگان اتوبوسرانی پایتخت شود، اما هیچ اتوبوس فرسوده‌ای از این ناوگان خارج نشود، نه تنها نوسازی ناوگان اتفاق نمی‌افتد، بلکه بر بار آلودگی هوای ناشی از تردد منابع متحرک در شهر تهران افزوده خواهد شد.
رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: در حال حاضر میزان انتشار آلاینده‌های هوا بر اثر تردد منابع متحرک در شهر تهران به حدی است که حتما باید به سمت توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی پاک برویم، نه این که با وجود مشکلات متعددی که در سال‌های گذشته بر اثر تشدید آلودگی هوا با آن مواجه بوده‌ایم، هنوز هم بر سر واردات اتوبوس‌هایی چانه‌زنی کنیم که آلایندگی بالایی دارند و ورود آنها به ناوگان حمل‌ونقل عمومی پایتخت می‌تواند باعث تشدید آلودگی هوای تهران شود.
وی در پایان تصریح کرد: هدف سازمان محیط‌زیست از مخالفت با واردات ۳۵۰ اتوبوس یورو ۴ توسط شهرداری تهران این است که با وجود فهم ضرورت رفع کمبود ناوگان حمل‌ونقل عمومی که جزو مهمترین اولویت‌های قانون هوای پاک نیز محسوب می‌شود، تلاش‌ها برای جبران این کمبود به نحوی پیش برود که به احتمال تشدید آلودگی هوای پایتخت دامن نزند، نه این که بخواهیم برای واردات اتوبوس‌هایی تلاش کنیم که از همین حالا نگران آلایندگی آنها باشیم.
