مهر ملت نیوز – روزنامه جمهوری نوشت: بحران حاملهای انرژی در کشور حالا از نقطه سربه سری تولید و مصرف بنزین فراتر رفته بصورتی که در تابستان با ناترازی آب و برق و در فصول سرد سال هم با وحشت قطع گاز بسر میشود.
هشدار، بسیار کوتاه و فاجعه بار است؛ کشور دارای منابع سرشار انرژی در آستانه واردات انرژی است. پرداختن به بحران انرژی در کشور، دارای ابعاد و جنبههای مختلف است اما در این نوشتار صرفا به افت تولید و فشار در پارس جنوبی بعنوان بزرگترین منبع تامینکننده انرژی در کشور پرداخته میشود.
بنظر کارشناسان در لحظه حساس و طلایی افت فشار میدان پارس جنوبی قرار داریم و باید با مردم صریح و شفاف صحبت کنیم تا عمق فاجعهای که در انتظار ماست نشان داده شود.
میدان واحد پارس جنوبی که با قطر در آن شریک هستیم حدود ۷۰ درصد گاز و ۵۰ درصد کل انرژی کشور، از فرآوردههای نفتی گرفته تا سوخت نیروگاهها برای تولید برق را تامین میکند.
افت فشار این میدان عظیم حالا به نقطه بحرانی رسیده بطوریکه پیشبینی میشود از سال ۱۴۰۴ به بعد سالانه معادل یک فاز پارس جنوبی را از دست بدهیم و تا سال ۱۴۲۰ در خوشبینانهترین حالت تولید این میدان از ۷۰۰ میلیون متر مکعب در روز به حدود ۴۰۰ میلیون متر مکعب کاهش یابد.
ازسوی دیگر برآوردهای بدبینانه این است که در سال ۱۴۱۰ حدود ۳۰ میلیارد دلار باید برای واردات سوخت مایع و جایگزین این مقدار کاهش تولید هزینه شود که البته این میزان در سال ۱۴۲۰ به ۵۰ میلیارد دلار افزایش خواهد یافت.
در کنار این موضوع با روند فعلی مصرف بنزین هم پیشبینی میشود یک تا ۳ میلیارد دلار معادل ۱۰ تا ۱۵ میلیون لیتر سوخت در روز واردات داشته باشیم و متاسفانه روند فعلی مصرف گویای این نکته است که در سالهای بعد این میزان واردات به مراتب بیشتر هم خواهد شد.
حال پرسش اساسی اینجاست که چرا کشور ما که در رتبههای نخست دارندگان منابع نفت و گاز بوده حالا باید به جمع واردکنندگان فرآوردههای نفتی، بنزین و گاز اضافه شود؟ مدیریت منابع و حکمرانی ما در حوزه انرژی به کدام سو رفته است؟
قطر سومین قرارداد بلند مدت برای صادرات گاز از محل توسعه فاز جدید میدان مشترک «گنبد شمالی» با ایران (پارس جنوبی) را با بنگلادش امضا کرد.
سعد الکعبی، مدیرکل شرکت «قطرانرژی» روز ۱۱ خرداد در مراسم امضای این قرارداد ۱۵ ساله گفت، از سال ۲۰۲۶ (۱۴۰۵)، سالانه ۱٫۸ میلیون تن (تقریبا سالانه ۲٫۵ میلیارد متر مکعب) گاز مایع تحویل شرکت «پتروبنگلا» خواهد شد.
این سومین قرارداد بلندمدت و بزرگ قطر برای صادرات گاز مایع (الانجی) از محل طرح توسعه گنبد شمالی است. قطر پارسال هم قرارداد ۲۷ ساله با شرکت چینی «ساینوپک» برای صادرات سالانه ۴ میلیون تن و قرارداد ۱۵ ساله برای صادرات ۲ میلیون تن الانجی به آلمان امضا کرده بود.
قطر هماکنون سالانه ۷۷ میلیون تن صادرات الانجی از گاز تولیدی از این میدان مشترک با ایران دارد و با جلب سرمایه و فناوری شرکتهای غربی در نظر دارد تا سال ۲۰۲۷ میلادی (۱۴۰۶ش) با سرمایهگذاری ۲۹ میلیارد دلاری، صادرات الانجی را به ۱۲۶ میلیون تن برساند.
برای توسعه این میدان، قطر طی یک سال گذشته قراردادهای سرمایهگذاری مشترک با دو شرکت فرانسوی «توتال» و «تکنیپ»، همچنین شرکت آمریکایی «کونوکو فیلیپس» و شرکت هلندی – انگلیسی «شل» بسته و چندین قرارداد پیمانکاری دیگر نیز با غولهای انرژی جهان امضا کرده است.
قرارداد جدید صادرات گاز مایع قطر به بنگلادش درحالی است که این کشور سال ۱۳۹۶ نیز قرارداد ۲۰ ساله مشابهی با بنگلادش امضا کرده بود و سالانه ۳٫۵ میلیون تن الانجی تحویل این کشور میدهد.
جهش قطر برای توسعه میدان مشترک با ایران درحالی است که بخش ایرانی این میدان، از سال جاری وارد نیمه دوم عمر خود شده و در صورت عدم توسعه طرحهای فشارافزایی، مانند نصب سکوهای ۲۰ هزار تنی (۱۵ برابر بزرگتر از سکوهای فعلی) و کمپرسورهای عظیم، هر سال ۱۰ میلیارد متر مکعب از تولید آن کاسته خواهد شد.
بدین ترتیب، تا سال ۱۴۰۶ و تکمیل توسعه بخش قطری میدان، تولید سالانه گاز ایران از این میدان مشترک، ۵۰ میلیارد متر مکعب افت خواهد داشت و تولید قطر بیش از ۶۵ میلیارد متر مکعب افزایش خواهد داشت. قطر سالها پیش طرح فشارافزایی میدان را با کمک شرکتهای غربی به اتمام رسانده و اکنون بدنبال افزایش تولید است.
این فناوری تنها در انحصار چند شرکت انگشتشمار غربی، بویژه شرکت «توتال» فرانسه است که اتفاقا در طرح فشارافزایی بخش قطری میدان گازی پارس جنوبی سهم چشمگیری داشت و بعد از برجام نیز یک قرارداد ۵ میلیارد دلاری برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی با ایران امضا کرد که نیمی از این رقم مربوط به ساخت یک سکوی ۲۰ هزار تنی با دو کمپرسور عظیم بود. بعد از خروج آمریکا از برجام، شرکت «توتال» فرانسه بلافاصله از این قرارداد خارج شد.
میدان پارس جنوبی، بزرگترین میدان گازی جهان، میان ایران و قطر مشترک است و این میدان سهمی بالای ۷۰ درصدی در کل تولید گاز ایران دارد. توسعه سریع بخش قطری این میدان درحالی است که تکمیل فازهای باقیمانده بخش ایرانی آن سالهاست با تاخیر مواجه شده است. ایران ۱۰ سالی دیرتر از قطر آغاز به توسعه این میدان کرد و تاکنون کمتر از نصف قطر از پارس جنوبی برداشت گاز داشته است.
قطر همچنین با نصب تجهیزات پیشرفته برای جمعآوری و خالصسازی گاز بسیار گران قیمت هلیوم که همراه با گاز طبیعی از این میدان استخراج میشود، هماکنون ۳۵ درصد بازار هلیوم جهان را در دست دارد، درحالی که ایران بخاطر عدم نصب این تجهیزات، گاز هلیوم استخراج شده از پارس جنوبی را آتش زده و به هدر میدهد. ۲۸ درصد ذخایر هلیوم جهان در میدان پارس جنوبی قرار دارد و قطر سالانه ۲٫۶ میلیارد فوت مکعب از این گاز بسیار گران قیمت تولید و صادر میکند.
