هدف وزیر خارجه امریکا از سفر به منطقه خاورمیانه و دیدار با مقامات کشورها ارزیابی جنگ غزه و تبعات آن است.
مهر ملت نیوز – آنتونی بلینکن در آغار سال جدید میلادی مجددا راهی خاورمیانه شد. وزیر امور خارجه ایالات متحده که سفر منطقه‌ای خود را از روز جمعه شروع کرده است، به ترکیه، اردن، قطر، عربستان، امارات، مصر و اسرائیل فلسطین خواهد رفت. تا به اینجای کار بلینکن پس از ترکیه به یونان رفته و بامداد دیروز (یکشنبه) هم وارد اردن شد. او قرار است پس از آن به قطر، امارات، عربستان سعودی، سرزمین‌های اشغالی، کرانه باختری و مصر برود. دستور کار چهارمین سفر بلینکن به منطقه، بررسی تحولات مربوط به غزه و نیز جلوگیری از تشدید و گسترش جنگ به کل منطقه است؛ چراکه بی‌تردید تداوم جنگ حماس و اسرائیل تبعات مخربی را در سال انتخابات ریاست‌جمهوری برای بایدن به همراه داشته است.
از این رو کاخ سفید با سفرهای مداوم در منطقه به دنبال کاهش و مدیریت تنش و به تبعش بلااثرکردن آثار این جنگ برای روند انتخابات است. در همین باره متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا از هدف محوری حضور دوباره بلینگن در خاورمیانه پرده برداشت و خبر داد که سکاندار سیاست خارجی دولت بایدن در جریان سفر خود به غرب آسیا سعی دارد که در گام نخست جنگ فعلی را به مرحله کاهش شدت درگیری‌ها در غزه بکشاند و در گام بعدی در تلاش است که نسبت به جلوگیری از گسترش درگیری در منطقه (که موضوع اصلی این سفر خواهد بود)، با بازیگران منطقه‌ای صحبت کند.
نکته حائز اهمیت آنجاست که یک مقام ارشد وزارت امور خارجه آمریکا هم خبر داده که یکی از اهداف سفر وزیر امورخارجه این کشور به منطقه، برقراری تماس غیرمستقیم با ایران برای جلوگیری از تشدید تنش‌هاست. آن‌طورکه ایسنا گفته، هم‌زمان با ادامه جنگ اسرائیل و حماس و حملات نیروهای محور مقاومت به سربازان و کشتی‌های ایالات متحده در منطقه از جمله در دریای سرخ، مقامات آمریکایی می‌گویند در حال بررسی چگونگی پاسخ به این حملات هستند. بنا بر گزارش شبکه سی‌ان‌ان، ایالات متحده تاکنون از طریق حمله به نیروها و زیرساخت‌ها در عراق و سوریه و هدف قراردادن موشک‌ها و پهپادهای شلیک‌شده توسط انصارالله یمن به حملات علیه مواضع خود پاسخ داده است. مقامات آمریکایی همچنین مدعی هستند «از طریق کانال‌های غیرمستقیم به ایران گفته‌اند که حملات گروه‌های محور مقاومت علیه مواضع آمریکا در منطقه باید متوقف شود و در صورت لزوم از خود دفاع خواهد کرد».
مقامات آمریکایی مدعی‌اند که واشنگتن عمیقا تمایلی نداشته است که از آنچه «حملات دفاعی» عنوان می‌کند و همچنین «دیپلماسی غیرمستقیم» فراتر برود؛ این در حالی است که پنتاگون گزینه‌های مختلفی را به جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا برای حمله به مواضع انصارالله در داخل یمن، در صورت انتخاب این رویکرد ارائه کرده است. پیش‌تر اما رسانه‌های آمریکایی خبر داده بودند مقام‌های کاخ سفید درباره اقدام علیه یمن به دلیل عواقب آن دچار تردید هستند. رسانه آمریکایی مدعی شده از زمانی که اسرائیل جنگ خود را علیه غزه پس از عملیات «طوفان‌الاقصی» در هفت اکتبر آغاز کرد، ایالات متحده در پشت صحنه تلاش می‌کند تا از شعله‌ور شدن یک جنگ گسترده‌تر بین چند کشور در منطقه جلوگیری کند.
این در حالی است که تنش‌ها در هفته گذشته و پس از ترور «صالح العاروری» یکی رهبران حماس در بیروت توسط اسرائیل و همچنین حمله تروریستی داعش در ایران افزایش یافته است. یک مقام ارشد وزارت امور خارجه آمریکا روز جمعه مدعی شد «برقراری تماس غیرمستقیم با ایران برای جلوگیری از درگیری گسترده‌تر در خاورمیانه، محور اصلی سفر آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا به منطقه در چند روز آینده خواهد بود. وزیر امور خارجه ایالات متحده در دیدار با سران کشورهایی که با آنها دیدار می‌کند، تأکید خواهد کرد که واشنگتن نمی‌خواهد شاهد آن باشد که تنش‌ها تشدید شده است و درصدد تشدید آن نیست». این مقام آمریکایی افزوده که «انتظار می‌رود که این پیام از طریق کشورهایی که با ایران ارتباط دارند به تهران و گروه‌های منتسب به آن منتقل شود». متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا نیز پنجشنبه خاطرنشان کرد «بلینکن در تمام مقصدهای خود به‌وضوح مشخص خواهد کرد که حملات انصارالله غیر‌قابل‌قبول است».
ترکیه، اولین مقصد سفر منطقه‌ای بلینکن
اولین مقصد از تور منطقه‌ای آنتونی بلینکن با سفر شامگاه جمعه به ترکیه آغاز شد و وزیر امور خارجه ایالات متحده، روز شنبه با مقام‌های ارشد این کشور عضو ناتو دیدار و گفت‌وگو کرد. به گفته آنتونی بلینکن، «ترکیه به ایفای نقش سازنده و مثبت در تحولات غزه پس از جنگ متعهد شده است». دیپلمات ارشد آمریکایی همچنین بیان کرد ترکیه آماده است تا از نفوذ خود برای عدم گسترش جنگ بین رژیم صهیونیستی و مقاومت فلسطین استفاده کند. خبرگزاری انگلیسی «پرس آسوسیشن» نوشته که بلینکن در سفر به ترکیه با رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور و هاکان فیدان، همتای ترک خود در استانبول دیدار و درباره اینکه آنکارا چگونه می‌تواند از «نفوذ ترکیه، مخصوصا بر ایران و گروه‌های منتسب آن برای کاهش تنش، سرعت‌بخشیدن به ارسال کمک‌های انسان‌دوستانه به غزه و آغاز برنامه‌ریزی‌ها برای بازسازی و حکومت بر غزه پس از جنگ استفاده کند»، گفت‌وگو کرد.
وزیر خارجه آمریکا مدعی شده اولویت نخست او «محافظت از غیرنظامیان است»؛ چراکه «بسیاری از فلسطینی‌ها کشته شده‌اند». او در ادامه ادعا کرده «ارسال کمک‌های بیشتر به غزه، اطمینان از اینکه حماس دیگر نتواند به اسرائیل حمله کند و ایجاد یک چارچوب برای حکومت تحت رهبری فلسطینی در غزه و همچنین یک دولت فلسطینی همراه با تضمین‌های امنیتی برای اسرائیل» از اولویت‌های دیگر واشنگتن است. دیپلمات ارشد آمریکایی می‌گوید: «هدف نهایی صلح پایدار است. صحبت‌های ما بر این موضوع متمرکز است که شرکا و متحدان آمریکا چگونه برای کمک به این روند آماده هستند». با‌این‌حال، یک مقام ترکیه‌ای می‌گوید فیدان به بلینکن گفته «افزایش تجاوزات» اسرائیل در غزه، خطری برای منطقه است و او خواستار آتش‌بس فوری و ارسال «بدون وقفه» کمک‌های انسانی به مردم در این باریکه شده است. البته از این دیدار پشت درهای بسته بلینکن با اردوغان و فیدان، اطلاعات جزئی درباره جریان مذاکرات منتشر نشده است.
پیرو آنچه گفته شد، محمد‌مهدی سبحانیان در گفت‌وگو با «شرق» معتقد است که دولت بایدن سعی دارد از تمام ابزارها، امکانات و ظرفیت سیاسی و دیپلماتیک بازیگران منطقه‌ای که روابط حسنه‌ای با تهران دارند، برای کنترل و حتی کاهش تنش در منطقه استفاده کند. به همین دلیل، این کارشناس باور دارد بلینکن اولین مقصد خود را ترکیه انتخاب کرد تا بتواند از ظرفیت مناسبات تهران- آنکارا برای رسیدن به این منظور استفاده کند. تحلیلگر ارشد مسائل خاورمیانه در ادامه ارزیابی خود، پای سفر چهارشنبه هفته گذشته که در جریان آن قرار بود که سیدابراهیم رئیسی به ترکیه سفر کند و به‌واسطه حمله تروریستی کرمان لغو و به بازه زمانی دیگری موکول شد را به میان می‌کشد و تأکید دارد که آن دست مناسبات دو کشور ایران و ترکیه از نگاه کاخ سفید پنهان نمی‌ماند و به همین دلیل بلینکن عملا وارد فاز بهره‌گیری از واسطه‌های سیاسی برای کنترل تهران شده است. با‌این‌حال سبحانیان در پاسخ به این سؤال که میزان موفقیت سفر منطقه‌ای آنتونی بلینکن چقدر است، برآوردی مثبت ندارد؛ چراکه از دیدگاه این مفسر حوزه بین‌الملل، در شرایط کنونی موضوع میانجی‌گری توسط ترکیه، قطر یا احتمالا دیگر کشورهای منطقه‌ای محلی از اعراب نداشته باشد.
بلینکن در اردن
آنتونی بلینکن در ادامه تور منطقه‌ای خود دیروز (یکشنبه) به اردن رفت و با عبدالله دوم، پادشاه این کشور دیدار کرد که در جریان این دیدار، عبدالله دوم ضمن هشدار نسبت به پیامدهای فاجعه‌بار تداوم تجاوزات اسرائیل علیه غزه، بر لزوم پایان‌دادن به بحران انسانی در این باریکه تأکید کرد. پادشاه اردن در جریان دیدار با آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا بر اهمیت نقش واشنگتن برای اعمال فشار جهت برقراری آتش‌بس فوری در غزه، حفاظت از غیرنظامیان و تضمین ارائه کمک‌های بشردوستانه و پزشکی به طور کافی و دائمی تأکید کرد. براساس گزارش خبرگزاری اردنی «پترا»، عبدالله دوم همچنین تأکید کرد که بدون دستیابی به راهکار عادلانه برای مسئله فلسطین و برقراری صلح عادلانه و فراگیر براساس راهکار تشکیل دودولتی منطقه از ثبات برخوردار نخواهد شد. پادشاه اردن همچنین بر مخالفت این کشور با کوچاندن فلسطینیان کرانه باختری و نوار غزه تأکید کرد و آن را نقض آشکار قوانین بین‌المللی خواند. او ضمن اعلام مخالفت اردن با تلاش‌ها در راستای جداسازی غزه و کرانه باختری، تأکید کرد که این دو منطقه، در امتداد کشور واحد فلسطین هستند.
عبدالله دوم ضمن هشدار نسبت به پیامدهای فاجعه‌بار تداوم تجاوزات رژیم صهیونیستی علیه غزه، بر لزوم پایان‌دادن به بحران انسانی در این باریکه تحت محاصره تأکید کرد. پادشاه اردن در جریان این دیدار تصریح کرد، اقدامات شهرک‌نشینان افراطی، خشونت علیه فلسطینیان و هتک حرمت اماکن مقدس اسلامی و مسیحی در شهر قدس، امری ردشدنی است و باید پیش از آنکه این اقدامات منجر به وخامت اوضاع منطقه شود با آن مقابله کرد. عبدالله دوم و آنتونی بلینکن در جریان این دیدار همکاری راهبردی میان اردن و آمریکا و راه‌های تقویت آن در زمینه‌های مختلف را نیز مورد بررسی قرار دادند. از سوی دیگر، ایمن الصفدی، وزیر خارجه اردن نیز با همتای آمریکایی خود دیدار و بر لزوم توقف فوری تجاوزات اسرائیل به نوار غزه و حمایت از غیرنظامیان در این باریکه تأکید کرد. الصفدی همچنین بر لزوم توقف اقدامات غیرقانونی اسرائیل در کرانه باختری و شهر قدس تأکید کرد.