«ارومیه» از مرگ رهید

احیای دریاچه ارومیه در حالی در دستور کار دولت یازدهم قرار گرفت که پیش از آن و با توجه به روند جاری، انتظار می‌رفت دریاچه تا سال ۹۵ به طور کامل خشک شود.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از دبیرخانه شورای اطلاع رسانی دولت دریاچه ارومیه، دومین دریاچه شور جهان است که در ۲ دهه گذشته با بحران شدید آبی مواجه شده و بررسی کارشناسان بیانگر این نکته است که مدیریت منابع آبی در بخش کشاورزی آذربایجان غربی در این مدت به خوبی انجام نشده و کشاورزی سنتی از مهم ترین علل بروز مشکل کم آبی در این دریاجه بوده است.
سال ۱۳۹۲ با روی کار آمدن دولت یازدهم، رئیس جمهور روحانی اولویت دولت را احیای دریاچه ارومیه دانست و وزارت نیرو را موظف کرد سدهای در دست مطالعه و اجرا را متوقف کند و سهم دریاچه ارومیه داده شود؛ این یعنی یک تغییر نگاه نسبت به مباحث زیست محیطی.
در واقع دولت روحانی در حالی احیای دریاچه ارومیه را در دستور کار خود قرار داد که پیش از آن و با توجه به روند خشک شدن آن، انتظار می رفت این دریاچه تا سال ۹۵ به طور کامل خشک شود؛ اما حالا ورق برگشته و اتفاقات بهتری در انتظار این دریاچه است.
تجهیز شبکه سنجش منابع آب سطحی و زیرزمینی
در اوایل آغاز به کار دولت روحانی که توجه به حفاظت محیط زیست در ردیف مهم ترین برنامه های دولت یازدهم قرار گرفت، مصوبه های ۲۶ گانه ای به تصویب رسید تا این زیست بوم ارزشمند از خطر نابودی نجات یابد. این مصوبه ها در ادامه به ۴۴ مصوبه افزایش یافت و هم اکنون ستاد احیای دریاچه ارومیه در سطح ملی و استانی در حال اجرای این مصوبه هاست.
تراز اکولوژیک این دریاچه یک هزار و ۲۷۴ متر و ۱۰ سانتی متر از سطح آب های آزاد است که اکنون با وجود افزایش پهنه آبی آن حدود ۳ متر با این تراز فاصله دارد. دریاچه ارومیه در قالب طرح احیای دریاچه ارومیه قرار است در ۱۰ سال به سطح تراز اکولوژیک خود برسد. یکی از مهم ترین مصوبه های این ستاد کاهش ۴۰ درصدی مصرف آب کشاورزی درحوضه آبریز این دریاچه به واسطه انتقال آب با لوله های پلی اتیلنی از منبع تامین تا سر مزرعه است.
در سال های ۹۳ و ۹۴ در مجموع ۴۱۴ کیلومتر عملیات انتقال آب با لوله پلی اتیلنی به اجرا در آمده و ۱۲ هزار هکتار از زمینه های کشاورزی شهرستان های آذربایجان غربی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه زیر پوشش انتقال آب مدرن قرار گرفته است.
طرح تشکیل و تجهیز شبکه سنجش منابع آب سطحی و زیرزمینی استان نیز در راستای اجرای مصوبه های ستاد احیای دریاچه ارومیه در زمان حاضر ۶۸ درصد پیشرفت فیزیکی دارد. تصفیه خانه گلمان که از دیگر طرح های ستاد احیای دریاچه ارومیه برای احیای نگین آبی آذربایجان است، امسال به بهره برداری می رسد و سالانه ۵/۲ میلیون متر مکعب آب به دریاچه ارومیه روانه می شود. تاکنون ستاد احیای دریاچه ارومیه ۱۰۰ میلیارد ریال برای مقابله با ریزگردهای این دریاچه هزینه کرده است.
لایروبی ۳۰۰ کیلومتر رودخانه برای حفظ دریاچه
با اینکه هنوز دریاچه ارومیه نیازهای بسیاری دارد اما می توان گفت دولت مسیر مناسبی را برای رفع مشکلات این دریاچه در پیش گرفته است. اگر بخواهیم نگاهی به گذشته داشته باشیم باید گفت یکی از مشکلاتی که در زمان دولت نهم و دهم وجود داشت این بود که از نیروهای غیر بومی برای اجرای پروژه های این دریاچه استفاده می کردند. این موضوع باعث می شد به دلیل اینکه کارشناسان منطقه را به خوبی نمی شناختند، مشکلات دیگری را نیز به وجود آوردند. در زمان دولت یازدهم این مشکل تا حد قابل توجهی برطرف شد و پروژه ها با استفاده از توان نیروهای محلی اجرا شدند. همچنین در خصوص لایروبی رودخانه های منتهی به دریاچه باید گفت؛ در مدتی نزدیک به ۲ سال بیش از ۳۰۰ کیلومتر از رودخانه های منطقه لایروبی شد که این موضوع در احیای دریاچه ارومیه تأثیر قابل توجهی داشت. در صورتی که این روال ادامه یابد، می توان امیدوار بود که بخش قابل توجهی از مشکلات دریاچه ارومیه برطرف شود.
لایروبی های ضربتی در دولت یازدهم
در دولت یازدهم حدود یک میلیارد و ۵۷۱ میلیون و ۴۰۰ هزار متر مکعب آب از سدهای اقماری استان آذربایجان غربی به دریاچه ارومیه منتقل شده است. در واقع این میزان آب از سدهای بوکان، شهر چای ارومیه، سد مهاباد، حسنلوی نقده، زولای سلماس و ساروق تکاب به سمت دریاچه ارومیه هدایت شده و بیشترین میزان از سد بوکان بوده است. علاوه بر آن در یک اقدام ضربتی و قابل توجه در ۲ سال گذشته بیش از ۳۵۰ کیلومتر از رودخانه ها و انهار آذربایجان غربی لایروبی شده که شامل ۶۰ کیلومتر لایروبی رودخانه های سیمینه رود، گدار چای، مهاباد چای، باراندوز، زولا چای و روضه چای و ۲۹۰ کیلومتر انهار اقماری این رودخانه هاست.
فعالیت ۷۰ اکیپ گشت و بازرسی در حوضه آبریز
اکنون ۷۰ اکیپ گشت و بازرسی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه برای مقابله با برداشت غیر مجاز آب فعالیت می‌کنند. جمع آوری ۱۴۲ دستگاه تجهیزات حفاری غیر مجاز، جمع آوری ۹۲۴ دستگاه موتور پمپ غیر مجاز، انسداد حدود هزار و ۷۰۰ حلقه چاه غیرمجاز، جلوگیری از حفر ۳۰۴ حلقه چاه غیر مجاز و اضافه برداشت ۲۰۸ حلقه چاه مجاز از جمله نتایج فعالیت این تیم ها به شمار می رود.
علاوه بر این خرید ۴ هزار و ۵۰۰ دستگاه کنتور هوشمند آب و برق، نصب هزار و ۸۲۹ دستگاه تابلوی کنتورهای هوشمند آب و برق و برق رسانی به ۸۵ حلقه چاه مجاز از دیگر اقدامات در این حوزه به شمار می رود و نکته پایانی این که کارشناسان بهترین سیاست برای رفع مشکلات موجود در دریاچه ارومیه را ادامه سیاست های دولت یازدهم می دانند.